XIANBEI – DINASTI CINA YANG MUNCUL DARIPADA PAHLAWAN-PAHLAWAN NOMAD STEPPE

Pautan ke artikel asal:

Wu Mingren. (23 Mei 2018). The Xianbei: A Chinese Dynasty Emerges from Nomadic Warriors of the Steppe. Ancient Origins.
https://www.ancient-origins.net/history-famous-people/xianbei-chinese-dynasty-nomadic-warriors-steppe-0010090

Penterjemah: Amir Zayyanid

“Kaum Xianbei… menyerang sempadan kita dengan kerap hinggakan sukar untuk tahun-tahun berlalu dengan aman, dan hanya pada musim perdagangan barulah mereka datang dengan aman. Namun ia hanya kerana mereka berminat untuk memperoleh barangan Cina yang berharga; bukan kerana mereka menghormati kuasa China ataupun menghargai kepemurahan bangsa China. Sebaik sahaja mereka meraih segala yang boleh mereka dapatkan (daripada perdagangan), mereka kembali untuk membawa kemusnahan.”
- Kitab Han Akhir

Xianbei merupakan sebuah konfederasi puak-puak nomad yang hidup di wilayah steppe di utara China pada zaman pemerintahan Dinasti Jin dan Dinasti-Dinasti Utara dan Selatan. Kumpulan nomad yang paling masyhur dan paling berjaya secara politik di dalam federasi Xianbei ini adalah puak Tuoba Xianbei yang mengasaskan Dinasti Wei Utara, sebuah kuasa besar di utara pada zaman Dinasti-Dinasti Utara dan Selatan.

MITOS ASAL-USUL XIANBEI

Menurut mitos asal-usul Xianbei, nenek-moyang mereka dipercayai muncul dari sebuah gua keramat yang terletak di Monggolia Dalam moden (Inner Mongolia). Kerja-kerja arkeologi yang dijalankan di kawasan yang menempatkan tapak Gua Gaxian pada tahun 1980 berjaya menemukan sebuah inskripsi dan pelbagai artifak yang mengisyaratkan bahawa Xianbei cenderung berasal dari kawasan ini. Lantaran itu, Xianbei dirujuk oleh sebahagian ilmuwan sebagai sebuah kaum dari etnik proto-Monggol.

Tali pinggang Xianbei dari kurun ke-3 atau 4 Masehi

Namun, tidak semua ilmuwan sependapat denan pandangan ini dan terdapat pelbagai teori berkenaan etnik dan linguistik Xianbei. Misalnya, sebahagian ilmuwan berpandangan bahawa Xianbei adalah kaum dari etnik proto-Turki, manakala sebahagian yang lain pula mencadangkan bahawa mereka berasal dari etnik Tungus.

Apapun, perpindahan kaum Xianbei ke China berlaku sekitar lewat kurun ke-3 Sebelum Masehi, iaitu tidak lama selepas China disatukan di bawah pemerintahan Dinasti Qin. Sebelum berlakunya perpindahan ini, kampung halaman Xianbei berada di bawah pemerintahan Donghu (secara harfiah membawa maksud ‘Kaum Gasar Timur’), sebuah kaum nomad.

Semasa Donghu dihapuskan oleh sebuah lagi kaum nomad yang lain, iaitu Xiongnu, berlaku perpecahan di dalam konfederasi Donghu ini yang salah sebuah kumpulan nomad yang terlibat di dalam peristiwa tersebut adalah Xianbei. Memandangkan kampung halaman mereka kini telah dikuasai oleh Xiongnu, maka Xianbei terpaksa berpindah ke timur dan akhirnya mendiami kaki Gunung Xianbei di Liaodong. Daripada situlah kaum ini mengambil nama.

Daripada lukisan-lukisan makam Xianbei (Yan Lama) yang diekskavasi pada tahun 1982 di Zhao-yang, di seberang Sungai Daling, Liao-xi. Lukisan yang menggambarkan pemanah Murong Xianbei

PERTEGANGAN DENGAN DINASTI HAN

Beberapa tempoh kemudian, Xianbei terpaksa berpindah jauh ke selatan dan memasuki kawasan berhampiran Sungai Siramuren lantaran mereka perlu memperakui keabsahan pemerintahan Dinasti Han setelah kalahnya Xiongnu di tangan empayar China itu. Hal ini berlaku di zaman pemerintahan Maharaja Wu yang memerintah pada kurun ke-2 dan kurun pertama Sebelum Masehi.

Namun, autoriti pusat yang mula melemah di zaman Dinasti Han Akhir (25-220M) membolehkan Xianbei serta beberapa kaum nomad yang lain untuk menyerang wilayah-wilayah di sempadan. Pada kurun pertama Masehi, Ji Tong, gabenor Han di Liaodong terpaksa membenarkan Xianbei berdagang di beberapa buah bandar di sempadan demi menamatkan serangan demi serangan yang dilancarkan oleh kaum gasar itu. Semenjak itu, Xianbei mula membayar ufti kepada maharaja Han dan kemudian menjadi kuasa naungan Han.

Dipakai oleh aristokrat Xianbei, perhiasan ini mencirikan tanduk rusa dengan tiga dahan dan sepuluh daun emas. Daun-daun ini diikat dengan cincin emas untuk membolehkannya berhayun semasa pemakainya bergerak; ia dikenali sebagai Bu Yao. Kuda-kuda dipercayai berupaya menghalau unsur jahat dan mengundang nasib baik

Walaupun begitu, Xianbei dan Empayar Han mempunyai hubungan yang relatif tegang. Sebagai contoh, sekitar awal kurun ke-2M, Xianbei berpindah ke wilayah yang dahulunya dihuni oleh Wuhuan (satu lagi kaum gasar nomad) sekaligus menimbulkan kegusaran maharaja Han. Susulan daripada itu, Han menjalinkan persekutuan dengan beberapa buah puak gasar yang lain untuk mengusir Xianbei.

Menjelang penghujung kurun yang sama, Xianbei yang dipimpin oleh Tanshihuai, membentuk persekutuan dengan beberapa puak gasar yang lain lalu melancarkan serangan berskala besar ke atas Han. Memandangkan Han tidak berupaya untuk menewaskan Tanshihuai, maka mereka menawarkan gelaran ‘putera’ kepadanya di samping seorang puteri diraja untuk dikahwini. Kesemuanya ini demi mencapai keamanan. Selepas kematian Tanshihuai, konfederasi Xianbei mula mengalami keruduman lantaran penggantinya merupakan seorang pemimpin yang lemah.

Patung-patung kavalri Xianbei

TUOBA XIANBEI MENGASASKAN SEBUAH DINASTI

Xianbei sekali lagi menjadi sebuah kuasa yang berpengaruh pada kurun ke-4. Namun pada waktu itu, Empayar China diperintah oleh Dinasti Jin dan sebahagian puak Xianbei pula sudah pun menjadi keluarga yang berkhidmat untuk maharaja-maharaja Jin. Walau bagaimanapun, Dinasti Jin kehilangan kuasa ke atas wilayah utara China pada permulaan kurun ke-4 Masehi. Situasi ini mendorong kepada era yang dikenali sebagai Enam Belas Kerajaan. Pada era ini, pelbagai kuasa gasar muncul di utara China, yang sebahagiannya ditubuhkan oleh puak-puak Xenbei. Era Enam Belas Kerajaan menuju pengakhirannya pada separuh pertama kurun ke-5M dan disusuli oleh era Dinasti-Dinasti Utara dan Selatan.

Di utara, Wei Utara telah pun menjadi kuasa dominan sejak lewat kurun ke-4 Masehi dan ia terus memegang status tersebut sehingga separuh pertama kurun ke-6M. Dinasti ini diasaskan oleh Tuoba Xianbei, sebuah puak gasar dalam konfederasi Xianbei yang paling berjaya dari segi politik.

Patung makam dua orang lelaki, Dinasti Wei Utara, 386-534M

Pada akhirnya, Xianbei yang bermigrasi ke China mengalami pen-Cinaan seiring peredaran masa. Mereka mengamalkan adat-istiadat dan gaya hidup Han-China. Mereka yang kekal menetap di steppe pula mengekalkan tradisi mereka dan kemudiannya berkembang masuk ke dalam kumpulan-kumpulan etnik yang lain.

SUMBER