ختولون - ڤهلاون ڤوتري موڠݢول يڠ تق ترکالهکن

ڤاٴوتن ک ارتيکل اصل:
Wu Mingren. (14 Oktober 2018). Khutulun: The Undefeated Bad-Ass Mongolian Warrior Princess. Ancient Origins.
https://www.ancient-origins.net/history-famous-people/khutulun-0010840

ڤنترجمه: امير زيانيد


ختولون (Khutulun) مروڤاکن سأورڠ وانيتا بڠساون موڠݢول يڠ هيدوڤ ڤد زمان وجودڽ ايمڤاير موڠݢول. بلياو دچتاتکن سباݢاي سأورڠ ڤهلاون هيبت دان کقواتنڽ دالم سوکن ݢوستي سريڠ دقيصهکن سچارا ملواس. ختولون ساڠت مشهور سمڤايکن قيصه هيدوڤڽ دتوليس اوليه رشيد الدين، سأورڠ ڤنوليس ڤرسي يڠ هيدوڤ د إلخانات (Ilkhanate)، دان سأورڠ ڤڠمبارا مشهور دري ۏنيتيا (Venetia) يڠ برنام مرکو ڤولو (Marco Polo).


لاتر بلاکڠ کبڠساونن ختولون

ختولون توروت دکنالي سباݢاي أيݢيارن (Aigiarne)، أيوروݢ (Aiyurug)، دان خوتول ثݢان (Khutul Tsagaan). أيݢيارن ممباوا مقصود بولن چره. ختولون دڤرکيراکن هيدوڤ ڤد سکيتر تاهون 1260M. باڤڽ برنام کيدو (Kaidu) يأيت چوچو کڤد أوݢيدي خان (Ogedei Khan) دان سڤوڤو کڤد کوبلي خان (Kublai Khan).

تيدق سڤرتي کوبلي خان يڠ مڠاساسکن دينستي يوان (Yuan) دان مڠملکن ݢاي هيدوڤ مشارکت چينا، کيدو مميليه اونتوق مڠکلکن ݢاي هيدوڤ نومد يڠ دعملکن اوليه نينيق-مويڠ مريک. منجلڠ تاهون 1280M، کيدو دأڠݢڤ سباݢاي ساله سأورڠ  ڤمرينته ڤاليڠ برکواس دالم ايمڤاير موڠݢول دان بلياو مڠکلکن کدودوقن يڠ تݢوه د چݢاتي خانات (Chagatai Khanate) يڠ برڤڠکلن د اسيا تڠه.

اوݢيدي خان. باڤ ختولون يأيت کيدو مروڤاکن چوچو کڤد خان اين


منجلڠ وقثو ايت، ايمڤاير موڠݢول مڠالمي ڤرڤچهن دان ݢلرن "خان اݢوڠ" يڠ دساندڠ اوايه کوبلي خان تيدق ممباوا سبارڠ فوڠسي، هاڽ ݢلرن سمات-مات. بربنديڠ ممڤرلواسکن ويلايه-ويلايه ڤرباتسن ايمڤاير، خان-خان موڠݢول ايت سيبوق برتلاݢه انتارا ساتو سام لأين. کيدو مروڤاکن ساله سأورڠ ڤمرينته موڠݢول يڠ مڠمبيل سيکڤ ڤننتڠن ترهادڤ کوبلي خان دان سکوتو-سکوتوڽ. دالم سواسان دان ماس-ماس سبݢينيله ختولون دلاهيرکن.

ختولون دبسرکن اوليه باڤڽ دڠن ݢاي هيدوڤ نومد، سام سڤرتي 14 اورڠ ابڠڽ. انتارا لاتيهن يڠ دلالۅيڽ ترماسوقله برݢوستي، منوڠݢڠ کودا دان ممانه. سبأيق بلياو منيڠکت ديواس، ختولون ممبسر سباݢاي سأورڠ وانيتا يڠ ماهير دالم سوکن-سوکن ايت. بلياو سريڠ داڠݢڤ سباݢاي انق کسايڠن کيدو. ممندڠکن باکتڽ دالم حال کتنترأن ساڠت ترسرله، کيدو سريڠ ممينتا چادڠن دان خدمت نصيحت درڤدڽ.

ڤمانه وانيتا دالم ڤماکاين موڠݢول سماس فستيۏل نادم  (Festival Nadaam) 


چاتتن مرکو ڤولو مڠنأي ختولون

ساله ساتو سومبر معلومت برکنأن ختولون داتڠ درڤد ڤنوليسن مرکو ڤولو. ڤڠمبارا دري ۏنيتيا ايت منچاتتکن بهاوا ختولون "دکورنياکن توبوه يڠ ساڠت صيحت، مميليکي کتيڠݢين ذان کݢاݢاهن يڠ لوار بياسا سمڤايکن بلياو همڤير دأڠݢڤ سباݢاي ݢرݢاسي". بلياو جوݢ منوليسکن بهاوا ختولون ايت "ساڠت قوات سمڤايکن تيدق اد سأورڠ ڤمودا ڤون دالم سلوروه ايمڤاير يڠ ممڤو منيواسکنڽ".

تمبهن لاݢي، مرکو ڤولو مريکودکن بهاوا کݢاݢهن ختولون دالم ڤرتمڤورن دان ڤرتاروڠن تيدق داڤت دتنديڠي اوليه سسياڤا ڤون دالم کالڠن تنترا باڤڽ. ݢاي تمڤور کݢمرن بلياو اداله منرڤا ک اره موسوه، مماݢوت سأورڠ تنترا کاۏرلي مريک دان مڠهيريتڽ ک باريسن تنترا سنديري اونتوق دلوڽايکن.

ختولون سي ڤهلاون دالم سيري مرکو ڤولو


چابرن برݢوستي اوليه ختولون

منوروت مرکو ڤولو، کتيک ختولون سوده چوکوڤ ديواس، کيدو برحسرة اونتوق مڠهوينکنڽ. نامون، حسرة ترسبوت دبنته اوليه ختولون دان بلياو منتڤکن شرط بهاوا بلياو هاڽ اکن مڠهويني للاکي يڠ ممڤو منيواسکنڽ دالم سوکن کݢمرنڽ - يأيت ݢوستي. شرط دان ڤرمينتأن ترسبوت دڤرستوجوى اوليه کيدو.

لنتس، ختولون ڤون ممبوات ڤڠومومن ک سلوروه ايمڤاير بهاوا چابرنڽ ايت دبوکا کڤد سسياڤا سهاج. منوروتڽ، جک للاکي ترسبوت ممڤو منيواسکنڽ، مک بلياو اکن منجادي ايستري کڤد للاکي ترسبوت. نامون جک للاکي ايت يڠ تيواس، مک دي ڤرلو ممبريکن 100 ايکور کودا کڤدڽ.

ممندڠکن ختولون مروڤاکن ڤوتري کڤد ساله سأورڠ ڤمرينته يڠ ڤاليڠ برکواس دالم ايمڤاير کتيک ايت، مک راماي للاکي براس ترڤڠݢيل دڠن تاورن ترسبوت. دالم تيمڤوه ماس يڠ سيڠکت، ايستان کيدو دسربو اوليه ڤارا ڤلامر يڠ ماهو مڽاهوت چابرن ختولون ايت. نامون، تيدق سأورڠ ڤون درڤد مريک ممڤو منيواسکنڽ سمڤاي-سمڤاي ختولون برجاي مرأيه 000 10 ايکور کودا ملالوي چابرنترسبوت.

کمودين، مونچول سأورڠ ڤوترا يڠ ماسيه مودا. ڤنمڤيلن ڤمودا ترسبوت مميکت ڤرهاتين کيدو. کيدو کمودين ممينتا کڤد ڤوتريڽ اݢر کاله دڠن سڠاج سوڤايا داڤت مڠهوينکن ڤمودا ايت دڠنڽ. نامون، ڤرمينتأن ايت اڠݢن دتونايکن اوليه ختولون دان ڤوترا ايت ڤون کاله سماس برݢوستي دڠنڽ.

ختولون ڤوتري کيدو. لوکيسن يڠ دأڠݢرکن برتاريخ 1410 - 1412 اين مڠݢامبرکن ختولون سدڠ برݢوستي دڠن سأورڠ ڤلامر


مرکو ڤولو تيدق مڽبوتکن ڤريحل جودوه ختولون، والاوڤون سومبر-سومبر لأين اد مڽبوتکن بهاوا بلياو کمودينڽ برکهوين جوݢ کلق. سبهاݢين سومبر مندعوا بهاوا ختولون ڤد اخيرڽ برکهوين دڠن سأورڠ توانن يڠ منوروتڽ مميليکي "کتمڤنن". سمنتارا سومبر لأين ڤولا مڽاتاکن بهاوا بلياو مڠهويني ساله سأورڠ تنترا دالم کتومبوقن تنترا باڤڽ.


ڤوتري ختولون مڠاينسڤيراسيکن سبواه کارکتر اوڤرا

کيدو مڠکت ڤد تاهون 1301M. سبهاݢين ڤنداڤت مندعوا بهاوا بلياو برحسرة سوڤايا کدودوقنڽ دواريثي اوليه ختولون. نامون، حال ايت دبنته اوليه انق-انق للاکيڽ دان کدودوقن کيدو ڤد اخيرڽ دواريثي اوليه ساله سأورڠ ڤوتراڽ. ببراڤا تاهون سلڤس کمڠکتن کيدو، دڤرکيراکن ڤد تاهون 1306M، ختولون ڤولا منيڠݢل دونيا.

اڤ يڠ مناريقڽ، کارکتر تورندوت (Turandot) يڠ دمشهورکن اوليه سأورڠ کومڤوسر دري إتالي يڠ برنام ݢياکومو ڤوکيني (Giacomo Puccini) دالم ڤرشمبهن اوڤرا برجودول سام داندأيکن مڠمبيل اينسڤيراسي درڤد ختولون.

اوڤرا تورندوت يڠ دأره اوليه روبرتو د سيمون، جانواري 2012 د تيترو کمونيل بولوقنا (oleh Roberto de Simone, di Teatro Comunale Bologna)